Publinc’s Rachel DeSumma en Carolien de Groot spraken met Dounia Jari over de islam en seksuele identiteit. Wat betekent het om moslim en queer te zijn? Op welke manier beïnvloedt onze huidige samenleving het leven van queer moslims? Dounia vertelt vanuit haar ervaringen als voorzitter van stichting Maruf, een internationale organisatie die zich inzet voor queer moslims in Nederland en wereldwijd.
Wat doet stichting Maruf?
Stichting Maruf werkt aan een betere positie voor lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgender, interseks en/of queer moslims binnen en buiten Nederland, omdat zij een kwetsbare groep zijn vanwege hun seksuele identiteit en geloof. Maruf verbetert hun positie via een aantal wegen. Zij organiseert in besloten kring educatie, ondersteuning en empowerment trainingen voor queer moslims. Voor een ieder die betrokken of geïnteresseerd is in het thema, heeft Maruf themadagen opgezet. Een derde tak van sport is het internationale netwerk waarbinnen Maruf fungeert. Zo is de stichting initiatiefnemer en onderdeel van het European Queer Muslim Network, een plek waar kennis en best practices worden gedeeld. Maruf schrijft en publiceert en laat zich zo horen in de samenleving. In de afgelopen drie jaar is Maruf gegroeid en zijn meer jongeren bereikt. Voor Dounia een bewijs dat alle activiteiten een essentiële bijdrage leveren aan het leven van de vaak kwetsbare groep queer moslims.
Wat is belangrijk voor queer moslims?
De meeste queer moslims die naar Maruf komen, worstelen met hun (seksuele) identiteit en met hun plek in de Nederlandse samenleving. Vóórdat ze bij Maruf terechtkomen, hebben ze mogelijk nog nooit over hun seksuele identiteit gesproken. Gevoelens van eenzaamheid en onbegrip zijn veelal onlosmakelijk met hen verbonden. Gesprekken voeren met andere queer moslims over het geloof en over hun gevoelens, en simpelweg gehoord worden, is een essentiële schakel in hun weg naar zelfacceptatie en zelfvertrouwen. Specifiek in de empowerment trainingen krijgen de deelnemers inzichten in hoe queer-zijn past in de islam. Ook krijgen zij tools mee om over seksuele diversiteit in hun gemeenschap te praten. Belangrijk hierbij is dat Maruf het niet als een primair doel ziet dat deelnemers uit de kast komen bij hun familie. Dat verschilt per individu en per situatie.
In de Nederlandse samenleving lijkt een toename van polarisatie en splitsing tussen groepen mensen. Hoe ga je daarmee om?
Nederlandse queer moslims lopen tegen twee vormen van weerstand en discriminatie aan: islamfobie en homofobie, aldus Dounia. Met betrekking tot islamfobie benoemt Dounia een trend van homonationalisme: homoseksuelen stemmen in eigen land rechts, tegen de komst van migranten, uit angst om hun eigen verkregen positie te verliezen. Pinkwashing is eveneens een aanwezige trend: politici, beleidsmakers en bedrijven gebruiken de goede positie van homoseksuelen in hun land om de islam zwart te maken. Het gaat hier dus om een groep waar iets mee van doen is. Precies dat illustreert de kwetsbaarheid en dat verdient aandacht. Voor Dounia is het soms moeilijk om niet cynisch of boos te worden over onwetendheid en de negatieve geluiden in de samenleving, maar zij blijft positieve verhalen zoeken en vinden. Zo slaat Maruf de handen ineen met andere religieuze organisaties die gericht zijn op seksuele diversiteit en minderheidsgroepen. Het (internationale) netwerk blijft zo groeien en zij versterken elkaars positie. Tegelijkertijd heeft dit een weerslag in de Nederlandse samenleving, want wat op micro niveau verbetert, zal uiteindelijk een invloed hebben in het grotere geheel.
Hoe verbeteren we de positie van LHTBIQ-moslims en versterken we de samenleving?
Dounia benadrukt het belang van individuele empowerment trajecten voor queer moslims, van het maatwerk dat daarin verricht wordt. Tot haar spijt maakt zij vaak mee dat gemeenten of andere organisaties meer interesse hebben in de kwantiteit van bereikte jongeren, dan in de impact die het traject heeft op het individu. Voor haar ligt hier voor de toekomst dan ook de sleutel: uitkomsten en prestaties meten aan de hand van het maatwerk dat is verricht en de invloed die het heeft gehad op het individu, in plaats van alleen op aantallen gericht zijn. Alleen dan weet je de persoon te bereiken en zijn kwetsbaarheid op te heffen. Anderzijds verbetert op een indirecte wijze de samenwerkingen die Maruf aangaat de positie van de queer moslims. Niet alleen verkrijgt Maruf zo extra kennis, het biedt de stichting tevens de mogelijkheid te groeien en meer kwetsbare groepen te bereiken.
Met het project ‘Jezelf kunnen zijn in Utrecht’ werkte Publinc samen met de directeur van stichting Maruf, Dino Suhonic. Tijdens dit project hebben hulpverleners in de gemeente Utrecht trainingen gevolgd waarbij het inzicht en de sensitiviteit in de omgang met biculturele LHBTIQ’s werd vergroot. Daarnaast is een netwerk gevormd van professionals die zich inzetten op om een cultureel sensitieve manier om te gaan met LHBTIQ’s.
Meer weten over dit project? Neem contact op met Amy Mante-Adu / a.manteadu@publinc.nl.
Meer weten over stichting Maruf? Neem contact op met Dounia Jari / d.jari@maruf.eu.