Geschreven door: Sharif Rabbae en Faith Rusmianto, april 2017.
Moderne samenlevingen als de Nederlandse kennen een toename in complexiteit. Nieuwe verbindingen vragen om aanpassingen in regels en ruimte. De aanwas van nieuwe inwoners vereist creatieve oplossingen om logistieke en infrastructurele problemen voor te zijn. Daarom is een stad in constante staat van verandering. Daarbij vervullen steden een voortrekkersrol in de economische, sociale en ruimtelijke ontwikkelingen die het land verder moderniseren. Stedelijke verandering en de inzichten die hieruit voortvloeien dringen naar verloop van tijd door naar de kleinere gemeenten. Mark Rutte en Lodewijk Asscher refereerden in 2014 naar de Nederlandse stad als ‘motor van de economie’. Om de stad specifieke kennis, opgesloten in de sociale en politieke infrastructuur van de stad, met elkaar te kunnen delen, is de landelijke overheid in 2015 overgegaan naar de realisatie van een alliantie met steden en provincies, kennisinstellingen, bedrijven en overige maatschappelijke partijen.
Wat is de Agenda Stad?
Het Rijk heeft met Agenda Stad een platform gecreëerd dat de interactie en discussie bevordert. Agenda Stad is een platform waar diverse stakeholders de dialoog aangaan en hun perspectieven met elkaar delen. Het platform buigt zich over vraagstukken die betrekking hebben op de stedelijke uitdagingen. Het gemeenschappelijk doel: het verbeteren van het groeivermogen, de innovatie en leefbaarheid van onze steden. Op deze manier is er een dynamisch netwerk van medewerkers ontstaan die zich inzetten om Agenda Stad te realiseren. De externe huls is een stabiel netwerk van stakeholders. Samen met de interne trekkers van Agenda Stad zetten ze de populariteit van de steden op de kaart.
Welke doelen heeft de Agenda Stad?
De vooraf gestelde doelen van de Agenda Stad zijn: meer politieke en maatschappelijke aandacht voor de economische, bestuurlijke, ruimtelijke en maatschappelijke uitdagingen. De organisatie brengt in kaart hoe we maatschappelijke trends en technologische ontwikkelingen optimaal inzetten om toekomstige uitdagingen aan te kunnen. Daarnaast werkt de organisatie concrete maatregelen uit die de bestuurlijke slagkracht moeten vergroten. Tot slot smeedt de organisatie coalities van partijen die samenwerken aan internationaal toonaangevende stedelijke innovaties. De inhoudelijke aard van de doelstellingen verschilt maar elke doelstelling draagt bij aan het voorspelbaar maken van de toekomst.
Welke ontwikkelingen zien we nu?
Destijds was het perspectief van de Agenda Stad ‘Samenwerken aan de toekomst van stedelijk Nederland’. Nu is het interessant om te bekijken wat deze samenwerking tot nu toe daadwerkelijk heeft opgeleverd. Een eerste waarneming is dat het beleid van de Agenda Stad succesvol blijkt: de werkgelegenheid en de inkomens zijn toegenomen. De steden worden nog aantrekkelijker en men trekt steeds meer naar de grote stad toe. Het aantal bewoners in de vier grootste steden is de afgelopen jaren dan ook enorm toegenomen. Dit blijkt uit de meest recente cijfers van het CBS en het PBL : Amsterdam (+18,1%), Den Haag (+13%), Utrecht (+21,4%) en Rotterdam (+10,2%).
Volgens de berekeningen van het CBS en het PBL zal deze groei de komende decennia aanhouden. Dit geldt eveneens voor het inwoneraantal van middelgrote gemeenten. Terwijl het inwoneraantal in de grote steden toeneemt, krimpen de inwoneraantallen in kleinere gemeenten. Daarbij is verhuizen van de randgemeenten naar de grote stad enkel realiseerbaar voor de huishoudens die het zich kunnen permitteren. Er wordt gesproken over een keerzijde van de groeiende grote steden. Degenen die vertrekken zijn vaak studenten of pasafgestudeerden. Doordat deze groep in de kleinere gemeenten afneemt, raakt de bevolking in desbetreffende gemeenten uit balans. Slechts ouderen, laagopgeleiden met lage inkomens blijven achter. Hierdoor ontstaat er een groeiende ongelijkheid tussen delen in Nederland. Voor de structureel werklozen die reeds woonachtig zijn in de grote stad, geldt dat hun sociaaleconomische positie niet is verbeterd. Daarnaast zijn de loonverschillen tussen hoog- en laagbetaalden toegenomen. Hieruit blijkt dat het beleid zich momenteel nog teveel richt op de ruimtelijke interventies in plaats van op de burgers zelf.
Voor wie is Agenda Stad relevant?
Het samenwerkingsverband binnen de Agenda Stad heeft niet alleen betrekking op de publieke sector. Sterker nog, het is van belang dat ondernemers uit de private sector zich aansluiten bij desbetreffende netwerkorganisatie. Ondernemingen die een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de samenleving. Adviesbureau Publinc moedigt het initiatief van de Agenda Stad aan omdat een multidisciplinaire samenwerking heeft bewezen effectief te zijn. Het idee van een netwerkorganisatie is om verschillende perspectieven samen te brengen, om kennis uit te wisselen, om gebruik te maken van hetgeen de ander in bezit heeft. Publinc heeft reeds in samenwerking met andere partijen perspectief en kennis samengebracht. Een praktijkvoorbeeld uit het verleden: gemeentes ondervonden moeilijkheden met het bereik van hun armoedebeleid en zij waren opzoek naar inzichten van andere onafhankelijke partijen; een partij met een ander probleem- en oplossingsperspectief. Er was behoefte aan een alternatieve benadering van de minimagroepen, waarbij het noodzakelijk was dat de afstand tussen de minima en gemeentes werd verkleind. Zodoende heeft Publinc met enkele gemeenten en vrijwilligers die lid waren van stichtingen bijgedragen aan het verkleinen van de (culturele) kloof tussen overheid en minimagroepen. Door te fungeren als intermediair waren gemeenten beter in staat om de effectiviteit van hun armoedebeleid in partnerschap aan te scherpen .
Meer weten?
De adviseurs van Publinc beschikken over veel expertise op diverse domeinen . Groeiende steden brengen nieuwe stedelijke uitdagingen met zich mee. Dit vraagt om een netwerkgerichte benadering. Publinc stimuleert het aangaan van sociale netwerken en heeft ervaring op het gebied van het ondersteunen en versterken van dergelijke netwerken. Benieuwd naar de manier waarop Publincadviseurs omgaan met sociale netwerken? U kunt contact opnemen met adviseur Amy Mante-Adu: a.manteadu@publinc.nl
